Zazwyczaj będąc w związku małżeńskim przeważa przeświadczenie o tym, że pieniądze które zarabiamy należą wyłącznie do nas, Małżonek posiada swój majątek oraz pensję, a majątek wspólny jest ustalany umownie w ramach trwania małżeństwa. Pomijając wszelkie aspekty emocjonalne i religijne, każdy związek małżeński radykalnie zmienia strukturę społeczno – ekonomiczną jednostki. Zawierając związek małżeński na każdego ze współmałżonków nakładane są dodatkowe prawa i obowiązki. Zawierając związek małżeński godzimy się na ustalenia współwłasności majątkowej małżeńskiej. Oznacza to, że wszystko co zgromadzimy podczas trwania małżeństwa jest wspólne. Oczywiście są tutaj uwzględniane pewne wyjątki na przykład otrzymanie spadku lub darowizny. Współwłasność majątkowa małżeńska jest ustanowiona odgórnie, dlatego nawet prowadzenie dwóch różnych rachunków bankowych nie jest skuteczne w sensie prawnym w przypadku rozdzielności majątkowej.
Zabezpieczenie przed utratą majątku.
Jak więc zabezpieczyć się przed utratą majątku w przypadku rozwodu? Najskuteczniej w tym przypadku działa sporządzenie intercyzy jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego. Często wyrażenie chęci zawarcia intercyzy jest postrzegane bardzo negatywnie. Dziwnym jest przy zawieraniu związku małżeńskiego zakładanie z góry, że za jakiś czas będzie przeprowadzona separacja lub rozwód. Intercyza nie jest jedynie domeną gwiazd filmowych oraz miliarderów. Coraz częściej stosowana jest przez tak zwanych “zwykłych” ludzi. Warto zwrócić uwagę na to, że w grę wchodzi majątek całego życia poszczególnych małżonków, dlatego każda decyzja może nieść ze sobą wielkie zagrożenie. Podjęcie tematu intercyzy wiąże się z pewnym brakiem zaufania i czymś niezbyt etycznym. Warto zwrócić uwagę na to, że zawarcie małżeństwa jest również pewnego rodzaju umową, która statystycznie jest rozwiązana po kilku lub kilkunastu latach. W zderzeniu z rzeczywistością warto więc zabezpieczyć swój majątek w formie innej umowy – tak jak ubezpieczamy swój samochód czy mieszkanie. Ustanowienie rozdzielności majątkowej przed ślubem umożliwia jasne określenie majątku wspólnego oraz majątku osobistego stron. Z racji tego, że wszelkie ustalenia prawne zawarte w umowie majątkowej małżonków zostały dokonane mocą intercyzy sąd osobno nie musi przeprowadzać podziału majątku wspólnego.
Na co składa się majątek wspólny małżonków?
- pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
- dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
- środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
- kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie emerytalnym.
Jakie przedmioty nie są objęte współwłasnością majątkową małżeńską? Stanowią wyłącznie majątek osobisty każdego ze współmałżonków?
- przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
- przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
- prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
- przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
- prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
- przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
- wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
- przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
- prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
- przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Rozdzielność majątkowa ustanawiana w sądzie
Jak wiemy w każdym etapie małżeństwa istnieje możliwość dokonania rozdzielności majątkowej. Niestety by rozdzielność majątkowa była w mocy prawa jedną z dróg jej ustanowienia jest droga sądowa. Każdy z małżonków może wystąpić do sądu o ustanowienie rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z chwilą orzeczenia przez sąd separacji, także nieskutecznym będzie kolokwialnie rzecz ujmując, mszczenie się na małżonku i trwonienie majątku. Warto nadmienić, że rozdzielność majątkowa powstaje z dniem ustalonym w wyroku sądu, lecz istnieje możliwość ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną.
Czy bez intercyzy jesteśmy skazani na długie batalie prawne? Można tego uniknąć, ale do podziału majątku może dojść dopiero po ustaniu współwłasności majątkowej. W czasie trwania współwłasności ustawowej żaden ze współmałżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Stanowi o tym art 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Z tego powodu w pierwszej kolejności małżonkowie, którzy chcą podzielić majątek jeszcze przed rozwodem powinni wprowadzić rozdzielność majątkową. Wiąże się to z wkroczeniem na drogę sądowa i orzeczeniem o winie. Coraz częstszą praktyką staje się podział majątku jeszcze przed wystąpieniem o rozwód oraz rozstrzygnięcie całej sprawy z pominięciem długich batalii sądowych. Możliwe jest to, dzięki aktowi notarialnemu sporządzonemu przez notariusza. Okazuje się, że jest to rozwiązanie szybsze i mniej kosztowne. Dzięki temu rozdzielność majątkowa obowiązuje z chwilą podpisania aktu notarialnego. Od tego momentu każdy z małżonków ma swój majątek osobisty. Jest to wygodne rozwiązanie wybierane przez osoby, które chcą rozstać się w pełnej zgodzie oraz bez orzekania o winie. Podział majątku przed rozwodem za pomocą aktu notarialnego znacznie skraca czas oczekiwania na uzyskanie rozwodu. Podziału majątku można dokonać w każdym momencie, również podczas trwania małżeństwa, po ustanowieniu rozdzielności majątkowej. Jeśli podział majątku został określony w trakcie trwania małżeństwa, istniejący dotychczas majątek wspólny podlega podzieleniu na równe części, chyba że strony postanowią inaczej. Umowa o ustanowieniu rozdzielności majątkowej może okazać się szczególnie przydatna w sytuacji, kiedy jedno z małżonków podejmuje tak zwany ryzykowny sposób zatrudnienia. Do takich należy między innymi działalność gospodarcza. Jest to o tyle istotne, gdyż zaciągnięte kredyty oraz inne zobowiązania finansowe obejmują oboje małżonków. Oboje małżonkowie odpowiadają solidarnie za nich spłacanie. Jeśli zatem istnieje wspólnota majątkowa, potencjalny wierzyciel będzie dochodził swoich roszczeń na wszystkim tym, co jest wspólne, a więc również na przychodach z pracy współmałżonka. Z chwilą ustanowienia rozdzielności majątkowej wierzyciel może dochodzić jedynie należności z majątku osobistego dłużnika.
Co natomiast istotne małżonkowie przy rozdzielności majątkowej mają pełną swobodę dokonywania darowizn między sobą – w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn małżonkowie posiadający rozdzielność majątkową nadal pozostają osobami bliskimi. Istnieje również możliwość w pełni korzystania ze zwolnień podatkowych dotyczących małżonków. Zawarcie rozdzielności majątkowej nie znosi praw i obowiązków wynikających z zasad obowiązujących w stosunkach rodzinnych. Zachowana jest również forma dziedziczenia, czyli w pierwszej kolejności prawo do dziedziczenia przysługuje małżonkowi oraz dzieciom.
Koszt sporządzenia umowy majątkowej małżeńskiej u notariusza
Stawki taksy notarialnej określane są w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. Sporządzenie umowy majątkowej małżeńskiej u notariusza wynosi 400zł. Odpisy szacowane są na 6zł za każdą rozpoczętą stronę. Taksa notarialna przy podziale majątku zależy od wartości majątku.
- do 31) do 3000 zł – 100 zł;
- 3. 2) powyżej 3000 zł do 10.000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł;
- 5. 3) powyżej 10.000 zł do 30.000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10.000 zł;
- 7. 4) powyżej 30.000 zł do 60.000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30.000 zł;
- 9. 5) powyżej 60.000 zł do 1.000.000 zł – 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60.000 zł;
- 6) powyżej 1.000.000 zł do 2.000.000 zł – 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1.000.000 zł;
- 7) powyżej 2.000.000 zł – 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2.000.000 zł, nie więcej jednak niż 10.000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7500 zł.
- Do wszystkich podanych wartości należy doliczyć VAT.
- Od pozwu do sądu o ustanowienie rozdzielności majątkowej pobierana jest opłata w wysokości 200 zł.
Jakich zmian należy się spodziewać po zawarciu notarialnej umowy o podział majątku?
Podczas zawierania umowy majątkowej małżeńskiej ustanawiane są postanowienia regulujące wzajemne stosunki majątkowe między małżonkami. Niezbędnym jest ustanowienie odpowiedniej przynależności poszczególnych składników majątkowych do majątku każdego z małżonków, gdyż z chwilą zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej każdy z małżonków zarządza swoim majątkiem osobno. Umowa musi zawierać nie tylko jasną przynależność poszczególnych składników majątku do każdego z małżonków. Ustalana jest również ewentualna wzajemna spłata należności, która wynika z majątku wspólnego lub osobistego małżonków. Od tej pory każdy z małżonków zarządza indywidualnie swoją pensją – należy ona tylko do niego. Małżonek osoby prowadzącej działalność podwyższonego ryzyka tak jak indywidualna działalność gospodarcza, zwolniony jest od tej pory z ponoszenia konsekwencji wynikających z prowadzenia takiej działalności. Warto tutaj zaznaczyć, że małżonek będzie zwolniony z takiej odpowiedzialności jedynie w chwili, gdy o rozdzielności majątkowej będą poinformowani kontrahenci. W tym celu małżonek prowadzący działalność gospodarczą musi wystąpić o zamieszczenie takiej wzmianki w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Co to współwłasność majątkowa małżeńska?
Zawierając związek małżeński godzimy się na ustalenia współwłasności majątkowej małżeńskiej. Oznacza to, że wszystko co zgromadzimy podczas trwania małżeństwa jest wspólne. Oczywiście są tutaj uwzględniane pewne wyjątki na przykład otrzymanie spadku lub darowizny.
Koszt sporządzenia umowy majątkowej małżeńskiej u notariusza
Stawki taksy notarialnej określane są w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości. Sporządzenie umowy majątkowej małżeńskiej u notariusza wynosi 400zł. Odpisy szacowane są na 6zł za każdą rozpoczętą stronę. Taksa notarialna przy podziale majątku zależy od wartości majątku.
Konsekwencje zawarcia notarialnej umowy o podział majątku
Od tej pory każdy z małżonków zarządza indywidualnie swoją pensją – należy ona tylko do niego. Małżonek osoby prowadzącej działalność podwyższonego ryzyka tak jak indywidualna działalność gospodarcza, zwolniony jest od tej pory z ponoszenia konsekwencji wynikających z prowadzenia takiej działalności.
