Ustawodawca od 2018 roku dał przedsiębiorcom możliwość zapewnienia kontynuowania działalności gospodarczej po śmierci przedsiębiorcy za pomocą powołanego za życia zarządcy sukcesyjnego lub powołanego po śmierci przedsiębiorcy w formie aktu notarialnego przez uprawnionych zarządcę sukcesyjnego. Zarząd sukcesyjny to forma tymczasowego zarządu przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy. Informacja o tym, że jednoosobowa działalność gospodarcza posiada zarządcę sukcesyjnego zawarta jest w CEIDG w rubryce zarząd sukcesyjny.
Zarządcę można powołać w terminie do 2 miesięcy od śmierci przedsiębiorcy. Uprawnionymi osobami do jego powołania są: małżonek przedsiębiorcy, jeśli miał udział w spadku czyli w małżeństwie obowiązywał ustrój wspólności ustawowej, spadkobierca przedsiębiorcy, który przyjął spadek albo zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis. Wymagana jest forma aktu notarialnego i zgoda ponad 85% uprawnionych. Termin na powołanie zarządcy wynosi 2 miesiące od śmierci przedsiębiorcy.
Zarządca ma status podobny do syndyka lub prokurenta, działa w imieniu własnym, ale jego czynności mają bezpośredni skutek dla właścicieli przedsiębiorstwa, co ważne nie odpowiada za długi firmy. Właściciele przedsiębiorstwa w spadku wyrażają zgodę na najważniejsze dla firmy czynności.
Pierwszym obowiązkiem zarządcy jest sporządzenie i złożenie przed notariuszem inwentarza przedsiębiorstwa w spadku. Spis ten określa ,,wyjściowy” stan przedsiębiorstwa. Nadto zarządca powinien raz w roku ustalać i rozliczać zysk lub stratę z działalności przedsiębiorstwa. Właściciele przedsiębiorstwa dla pewności mogą również zawrzeć umowę z zarządcą określającą łączące ich relacje.
Zalety ustalania zarządu sukcesyjnego
Najważniejszym atutem dla właścicieli przedsiębiorstwa wynikającym z zarządu jest możliwość wykonywania koncesji, zezwoleń, licencji oraz pozwoleń związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, nie wygasają one wówczas z chwila śmierci przedsiębiorcy, który je uzyskał. Nie jest to przeszkodą do przeniesienia w późniejszym czasie tych decyzji na rzecz jedynego właściciela przedsiębiorstwa lub jego następcy. Zarządca może złożyć wniosek o potwierdzenie wykonywania decyzji w terminie 3 miesięcy od dnia ustanowienia zarządcy sukcesyjnego.
Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem w spadku jest rozwiązaniem tymczasowym. Pozwala następcom prawnym podjąć dalsze decyzje dotyczące przedsiębiorstwa. Zapewnia ciągłość zatrudnienia i obowiązywania wszelkich zezwoleń i koncesji, których uzyskanie dla nowego przedsiębiorstwa jest czasochłonne. Zarząd sukcesyjny nie powinien trwać dłużej niż 2 lata, jednak w wyjątkowych przypadkach okres trwania zarządu sukcesyjnego może przedłużyć sąd do maksymalnie 5 lat od dnia śmierci przedsiębiorcy. Sąd wydaje postanowienie na wniosek każdego, na czyją rzecz działa zarządca sukcesyjny, w którym wskazuje się ważne przyczyny przedłużenia zarządu – opłata od wniosku wynosi 300 zł. Trzeba jednak pamiętać, że zarząd może przedłużony tylko wówczas kiedy jeszcze nie wygasł z upływem 2 lat od śmierci przedsiębiorcy.
Zarząd sukcesyjny wygasa również w przypadku dokonania działu spadku, a jedna z osób nabędzie przedsiębiorstwo w spadku. Wówczas przestają istnieć przeszkody do prowadzenia przez jedną osobę przedsiębiorstwa.
Zarządca sukcesyjny może zostać również odwołany lub zrezygnować. Po śmierci przedsiębiorcy konieczne jest odwołanie i rezygnacja przed notariuszem. Odwołać zarządcę może ponad ½ uprawnionych lub wyjątkowo może tego dokonać sąd – w przypadku pozbawienia zarządcy zdolności do czynności prawnych lub orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Po odwołaniu lub rezygnacji może zostać powołany kolejny zarządca w terminie miesiąca od dnia wykreślenia zarządcy z CEIDG, jeśli tego nie uczynią zarząd wygaśnie. Po rezygnacji zarządca ma obowiązek przez dwa tygodnie, ale tylko do momentu powołania kolejnego zarządcy pełnić swoje obowiązki. Uprawnionymi do powołania kolejnego zarządcy są te same osoby, co w przypadku pierwszego zarządcy. Śmierć zarządcy również powoduje wygaśniecie zarządu, a wykreślenie jego dokonywane jest automatycznie, ponieważ informacja trafi do CEIDG z rejestru PESEL.
Funkcjonowanie zarządu sukcesyjnego
Zarząd sukcesyjny w praktyce oznacza dalsze działanie firmy, niezależnie od procedur spadkowych, dalsze zatrudnienie dla pracowników, zarządca może korzystać ze środków finansowych na rachunkach bankowych, umowy zawarte przez przedsiębiorstwo nadal obowiązują i są wykonywane przez zarządcę. Ponadto zobowiązania są regulowane na bieżąco, zezwolenia nadal obowiązują (po zgłoszeniu zarządcy wniosku o dalsze wykonywanie), przedsiębiorstwo zachowuje NIP, działa z dopiskiem ,,w spadku”, a rejestracja firmy w VAT nastąpi od chwili śmierci przedsiębiorcy i zostanie zachowana ciągłość rozliczeń w podatkach.
Samo powołanie zarządcy odbywa się przed notariuszem i trwa około godziny. Należy przedłożyć akt zgonu zmarłego przedsiębiorcy, dane jego firmy ze wskazaniem NIP-u, odpis skrócony aktu małżeństwa w przypadku pozostawania w związku małżeńskim przez przedsiębiorcę, akt urodzenia lub małżeństwa spadkobierców ustawowych (akt małżeństwa wymagany jest w przypadku osób, które w wyniku zawarcia związku małżeńskiego zmieniły nazwisko), PESEL zmarłego przedsiębiorcy (zaświadczenie lub unieważniony dowód osobisty), testamenty spadkodawcy jeśli takie sporządził oraz dane zarządcy sukcesyjnego.
Zarządcą sukcesyjnym może zostać każda osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, wobec której nie został orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Nie trzeba spełniać żadnych innych wymagań, a zarządcą może zostać również jeden ze spadkobierców ustawowych lub testamentowych.
W przypadku pytań dotyczących zarządu sukcesyjnego oraz dokumentów niezbędnych do dokonania czynności zapraszam do kontaktu z kancelarią.
Co to jest zarząd sukcesyjny?
Umożliwia przedsiębiorcom możliwość zapewnienia kontynuowania działalności gospodarczej po śmierci przedsiębiorcy za pomocą powołanego za życia zarządcy sukcesyjnego lub powołanego po śmierci przedsiębiorcy w formie aktu notarialnego przez uprawnionych zarządcę sukcesyjnego.
Zarząd sukcesyjny zalety
Najważniejszym atutem dla właścicieli przedsiębiorstwa wynikającym z zarządu jest możliwość wykonywania koncesji, zezwoleń, licencji oraz pozwoleń związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, nie wygasają one wówczas z chwila śmierci przedsiębiorcy, który je uzyskał.
Zarząd sukcesyjny u notariusza
Samo powołanie zarządcy odbywa się przed notariuszem i trwa około godziny. Należy przedłożyć akt zgonu zmarłego przedsiębiorcy, dane jego firmy ze wskazaniem NIP-u, odpis skrócony aktu małżeństwa w przypadku pozostawania w związku małżeńskim przez przedsiębiorcę,
